|
Gizakia, bakearen bihotz
1. [Zeini ari zaien] UrteBerriaren
hasieran, bakea opa diedala agertu nahi diet bai nazioen gobernariei eta
erantzuleei, bai gogo oneko gizon-emakume guztiei. Batez ere, hauei ari
natzaie: oinazearen eta sufrimenaren pean daudenei, indarkeriaren eta
armen indarraren mehatxupean bizi direnei edo, beren duintasuna jota
sumaturik, beren oneratze gizatarra eta soziala espero dutenei. Haurrei
ari natzaie, beren xumetasunaz gizadiaren ontasuna eta esperantza
aberasten eta, beren oinazeaz, guztioi zuzentasunaren eta bakearen alde
jardutera eragiten diguten horiei.
Preseski
begi aurrean haurrak izanik eta bereziki, eskrupulurik gabeko adinekoen
esplotazioa eta gaiztakeria dela bide, beren geroa arriskuan dutenak
kontuan harturik, landu nahi izan dut, Munduko Bakearen aldeko Egunen
honetan, guztien arretarako, gai hau: Gizakia,
bakearen bihotz. Hain zuzen, konbentziturik nago, gizakia
errespetatuz eragin daitekeela bakea, eta bakea eraikiz ezar daitezkeela
oinarriak benetako humanismo osoarentzat. Horrela prestatu ahalko da
etorkizun barea belaunaldi berrientzat.
Gizakia eta bakea: dohain eta
eginkizun
2. [Gizakiaren
duintasun berezia: dohain eta eginkizun aldi berean] Liburu
Santuak dio: «Bere irudiko egin zuen Jainkoak gizakia; Jainkoaren
irudiko egin zuen; gizon eta emakume egin zituen» (Has 1,27). Jainkoaren
irudiko egina delako, pertsonaren duintasuna du gizakiak; ez
da zerbait, baizik eta norbait da [gizakia], bere burua
ezagutzeko gai, bere buruaren jabe izateko gai, bere burua askatasunez
besteri eman eta beste pertsona batzuekin harremanak izateko gai. Aldi
berean, grazia dela medio, bere Sortzailearekin elkargoa egiteko gai da
gizakia, beraren ordez beste inork eman ez diezaiokeen fede- eta
maitasun-erantzuna Hari eskaintzeko gai da. [1] Ikuspegi miresgarri hau
gogoan izanik uler daiteke gizakiari eman zaion egitekoa: maitasunerako
bere ahalbidea heldutasunera bideratzea eta mundua aurrera bidean
jartzea, zuzentasunean eta bakean eraberrituz. Sintesi bikainez
irakasten digu San Agustinek: «Jainkoak gu gabe sortu gaitu, baina ez
gaitu gu gabe salbatu nahi ». [2] Beraz, ezinbestean landu behar dute
gizaki guztiek bi alderdiekiko, dohainarekiko eta eginkizunarekiko, kontzientzia, ustea.
3. [Bakea
ere dohain eta eginkizun aldi berean] Bakea
ere dohain eta eginkizun da aldi berean. Egia bada pertsonen eta
herrien arteko bakea bizitzeak, elkarrekin konpondu ahal izateko
ahalmena bizitzeak, zuzentasun- eta solidaritate-harremanak ezarriz,
etengabeko konpromisoa duela berekin, egia da orobat, eta arrazoi
handiagoz, Jainkoaren dohain dela
bakea. Hain zuzen, jainkozko jardueraren berezitasun da bakea, bai
unibertso ordenatu eta harmoniatsuan ageri dena, bai bekatuak eragindako
desordenutik atera beharra duen gizadiaren erospenean ageri dena. Beraz,
Kreazioan eta Erospenean daukagu lurreko gure existentziaren esanahia
ulertu ahal izateko giltzarria. Nire aurreko Paulo II.a beneragarriak,
1995eko urriaren 5ean Nazio Batuen Erakundearen Batzar Orokorrari ari
zitzaiola, esan zuen: «ez gara bizi mundu irrazional edo zentzurik
gabean […], bada giza existentzia argitzen duen logika moral bat, bada
gizakien eta herrien arteko elkarrizketa ahalbidetzen duen logika moral
bat». [3] «Gramatika transzendente hori, hots, gizabanakoaren jarduera
eta pertsonak zuzentasunean eta solidaritatean bizitzera eragiten duen
arau-multzo hori gizakiaren kontzientzian ezarria dago, eta hor islatzen
da Jainkoaren egitasmo jakintsua. Duela gutxi berresan nahi izan dudanez,
«sinesten dugu hasieran, jatorrian betiko Hitza dagoela, Arrazoia
dagoela eta ez Arrazoirik eza». [4] Beraz, jainkozko egitasmoarekin
koherente izango den erantzun pertsonala eskatzen duen eginkizuna da
bakea. Gizakiaren erantzun hori arnastu dezakeen irizpidea ezin izan da
hau besterik: gizakiaren bihotzean Jainko Kreatzaileak
irarri duen «gramatikarekiko» errespetua.
[Berezko
zuzenbidea ez da kanpotik ezarritakoa] Alde
honetatik, berezko zuzenbidearen arauak ez dira hartu behar kanpotik
ezarritako, gizakiaren askatasuna murriztuko luketen gidalerrotzat.
Aitzitik, gizakiaren naturan idatziriko jainkozko egitasmo unibertsala
leialki gauzatzeko deitzat onartu behar dira. Arau horien gidaritzapean,
hurbil daitezke herriak –zein bere kulturan—misteriorik handienera,
hots, Jainkoaren misteriora. Horregatik, berezko legea aitortzea eta
errespetatzea dira gaur egun ere erlijio desberdinetako fededunen arteko
elkarrizketarako oinarri handia, baita fededunen arteko eta, are,
fedegabeen arteko elkarrizketarako. Topaketa-une handi dira aitorpen eta
errespetu horiek, eta, horrenbestez, benetako bakerako oinarrizko
premisa.
Bizirako eta
erlijio-askatasunerako eskubidea
4. [Pertsonaz
ezin balia gintezke nahi bezala] Gizakiaren, zeina Kreatzailearen
irudia baita, duintasuna errespetatu behar izateak hau du ondorio: pertsonaz
ezin balia gintezkeela nahi hutsaren arabera. Botere politiko,
teknologiko edo ekonomikorik handienaren jabea ezin balia daiteke botere
hartaz txikiagoa dutenen eskubideak hausteko. Izan ere, gizon-emakume
guztiekiko errespetuan oinarritzen da bakea. Hori kontuan duela,
pertsona bakoitzaren oinarrizko
eskubideen aldarrikari izan nahi du Elizak. Bereziki, guztientzat biziaren
eta erlijio-askatasunaren errespetua eskatu nahi du. Bizia, bere une
guztietan, errespetatu behar izateak garrantzi erabakitzaileko puntu
sendo hau ezartzen du: dohaina
da bizia, eta ez dago erabat hura bizi duenaren esku harekiko erabakia.
Era berean, erlijio-askatasunaren eskubidea baieztatzeak argi uzten
du Printzipio transzendente
batekiko gizakiak duen erlazioa, eskubide hura gizakiaren beraren
nahikeriatik at jartzen duena. Biziarekiko eskubidea eta Jainkoa
nork bere fedearen arabera libreki aitortzeko eskubidea ez daude
gizakiaren boterearen menpe. Bake izateko, ezinbestekoa da gizakiaren
esku dagoenaren eta ez dagoenaren artean muga argia ezartzea:
horrela saihestuko dira eskusartze onartezinak gizakia den aldetik
gizakiarena den balio-ondare horretan.
5. [Biziaren
eta erlijio-askatasunaren kontrako erasoak] Biziaren
eskubideari dagokionez, beharrezkoa da salatzea gure gizartean
egiten ari den triskantza: gatazka armatuen, terrorismoaren eta
indarkeri mota desberdinen biktimez aparte, hor daude isileko heriotzak:
goseak, abortuak, enbrioien gaineko esperimentazioak eta eutanasiak
eragindakoak. Nola ez hartu hori guztia bakearen kontrako erasotzat?
Besteekiko onarpen-jarrerari zuzenean uko egitea dira bai abortua, bai
enbrioien gaineko esperimentazioa; gogoan izan behar da, aipatu
onarpen-jarrera hori gabe ezin dela bake-harreman iraunkorrik ezarri. Nork bere fedea libreki adierazteari dagokionez, bada munduan
bake-faltaren sintoma kezkagarri bat; hain zuzen ere, bai kristauek, bai
beste erlijioetako kideek zailtasunak dituzte askotan bere uste
erlijiosoak jendaurrean eta libreki aitortzeko.
[Bakeaz
mentalitate eta kultura negatiboak] Kristauei
partikularki nagokiela, atsekabez ohartarazi nahi dut, batzuetan,
eragozpenak ez ezik, pertsekuzioa ere jasaten dutela zenbait Estatutan,
eta, duela gutxi, indarkeria basatiaren pasadizo tragikoak ere bizi izan
direla. Badira guztiak erlijio bakarrera behartzen dituzten erregimenak;
beste batzuek, berriz, axolagabe jokatuz, indarkeriazko pertsekuzioa ez
bada ere, irain kultural sistematikoa eragiten dute sineste erlijiosoen
kontra. Nolanahi den, ez da errespetatzen oinarrizko giza eskubidea,
bakezko bizikidetasunaren kontra eragin larriak sorraraziz. Honek
guztiak bakearekiko mentalitate
eta kultura negatiboak eragiten ditu.
Pertsona guztien berezko
parekotasuna
6. [Desberdintasunak
tirabiren jatorri] Gaur oraino, zuzenaren
kontrako desberdintasun tragiko asko dago munduan, sarritako
tirabiren jatorrian bakearen kontrako mehatxu direnak. Halakoetarik dira
bereziki kaltegarri diren hauek: batetik, gizakiarentzat ezinbesteko
diren ondasunak lortzeko desberdintasunak; adibidez, janaria, ura,
etxea edo osasuna lortzeko ordukoak; bestetik, oinarrizko
giza eskubideez baliatzean gizonaren eta emakumearen arteko etengabeko
parekotasun-eza.
[Pertsona
arteko parekotasun esentziala] Bakea eraikitzeko
ezinbesteko garrantzia duten gaietarik da pertsona
arteko parekotasuna esentziala, jatorria pertsonaren duintasun
transzendentean berean duena. Alde honetatik, gizon-emakume guztien
ondasuna da, beraz, parekotasuna; Jainkoak kreazioan izan duen
egitasmoari darion berezko «gramatika» horretan irarria da parekotasun
hori; ez bazter utzi, ez mespretxa daitekeen ondasuna da, bakea
arriskuan jartzen duten ondorio latzak eragin nahi ez badira. Alde
horretatik, populazio asko, bereziki afrikar kontinentekoak, jasaten ari
diren gabezia guztiz larriak daude indarkeriazko erreibindikazioen
jatorrian, eta bakeari eragindako egundoko zauri dira.
7. [Emakumearen
izaera] Emakumearen izaera behar bezala aintzat ez hartzea ere gizartearen
ordenua desegonkortzen duen faktorea da. Objektutzat hartuak diren
emakumeen esplotazioa dut gogoan, baita haien duintasunarekiko
errespetu-faltaren hainbat eta hainbat mota ere; orobat ditut gogoan –beste
testuinguru batean—zenbait kulturatan indarrean dirauten ikusmolde
antropologikoak, oraino ere emakumeari gizonezkoaren nahikeriaren menpe
egotea egozten diotenak, eta ondoriotzat pertsonaren duintasunarentzat
eta oinarrizko askatasun-bizitzarentzat iraingarri diren ondorioak
dakartzatenak. Ezin amets egin dugu bakea segurtatua dugula,
bereizkeria-forma horiek, gizaki bakoitzarengan Kreatzaileak irarritako
duintasun pertsonala zauritzen duten horiek, gaindituak ez diren
bitartean. [5]
Bakearen ekologia
8. [Naturaren
ekologia eta gizakiaren beraren ekologia] Joan Paulo II.ak, bere Centisimus
annus Gutun Entziklikan dio: «Jainkoak, gizakiari lurra ematean,
hura erabiltzeari dagokionez izan duen jatorrizko asmoa errespetatu
beharra du gizakiak; baina lurra ez ezik, Jainkoaren dohain du gizakiak
bere burua ere; ondorioz, errespetatu beharreko hornikuntza du Jainkoak
eman dion bere egitura natural eta moral hori». [6] Kreatzaileak eskura
jarri dion dohain horri erantzunez, gizakiak, bere kideekin batean,
biziarazi dezake bakezko mundua. Horiek horrela, naturaren ekologiaz
gain, bada «gizatar» dei dezakegun ekologia ere, zeinak bere aldetik
ezinbestekoa baitu «ekologia soziala». Honek esan nahi du, gizadiak,
bakea benetan axola bazaio, kontuan izan behar duela beti interrelazio
hau: naturaren ekologiaren, hau da, natura errespetatzearen eta giza
ekologiaren artekoa. Esperientziak frogatua du ingurumenarekiko errespetu gabeko jarrerak kaltea dakarkiola giza
bizikidetasunari, eta gauza bera alderantziz. Gero eta garbiago
ageri da kreazioarekiko bakeak eta gizakien arteko bakeak beren artean
duten lotura estua. Batak eta besteak, berriz, Jainkoarekiko bakea
eskatzen dute aurrez. San Frantziskoren poesi otoitza, «Anaia
Eguzkiaren Kanta» izenekoa, bakearen era anitzeko ekologia honen
adibide miresgarria da, gaur-gaurkoa beti.
9. [Energi
hornikuntza desberdinaren ondorioak] Egunetik egunera larriagoa
bihurtzen ari den energi
hornikuntza laguntza ona dugu ekologia bi horien arteko erlazio
estua ulertu ahal izan izateko. Azken urte hauetan, indar handiz ekin
diote nazio berriek industri ekoizpenari, energi premiak handituz.
Baliabide eskuragarriei buruz, orain arteko egoerekin konparaziorik ez
duen moduko lehiakortasuna eragiten ari da hori. Bien bitartean,
planetako paraje batzuetan atzerapen handiko egoera bizi dute oraino ere,
izatez garapena blokeatua dutela, energiaren salneurriaren garestitzeak
eragindakoa. Zer gertatuko zaie populazio horiei? Zein garapen-mota edo
garapenik ezaren mota ezarriko die energi hornikuntzaren eskasiak? Zein
injustizia eta etsaigo eragingo du energi iturriekiko lasterketak? Eta
nola erreakzionatuko dute lehiaketa horretarik kanpo bazterturik
daudenek? Garbi uzten dute galdera horiek zein estu kateaturik dagoen
naturarekiko errespetua gizakien eta nazioen artean pertsonaren
duintasunaren araberako harremanak, haien benetako premiak asetzeko
modukoak, ezarri behar izatearekin. Ingurumena suntsitzea, hartaz behar
ez bezala edo modu egoistan baliatzea eta lurreko baliabideez
indarkeriaz jabetzea: horiek guztiek sortzen dituzte tirabirak, gatazkak
eta gerlak; hain zuzen ere, garapen-ikusmolde inhumanoaren fruitu
direlako. Hain juxtu, alde morala eta erlijiosoa baztertuz, kontuan
alderdi teknikoa eta ekonomikoa bakarrik hartuko lukeen garapena ez
litzateke izango garapen gizatar osoa eta, alde bakarrekoa izanik,
gizakiaren ahalmen suntsitzailea sustatuko luke.
Gizakiaz ikusmolde hertsigarriak
10. [Aurreiritzi
ideologiko eta kulturalak baztertu] Guztiz premiazkoa da, beraz,
nazioarteko gaur egungo zailtasunen eta tirabiren markoan ahaleginak
egitea, «bakearen zuhaitza»
hazaraztea faboratuko duen gizatar ekologia bideratzeko. Honelako
zeregin bati ekiteko, pertsonari buruzko ikusmolde egokia behar da,
aurreiritzi ideologikoek eta kulturalek, gorrotoa eta indarkeria
eragiten dituzten interes politikoek eta ekonomikoek gaiztotu gabea.
Ulergarria da kultura desberdinetan gizakiaz ikusmolde desberdinak
izatea. Baina ez da onargarria kontrakotasunaren eta indarkeriaren hazia
berekin duten ikusmolde
antropologikoak sustatzea. Ez dira onargarriak, era berean, kidekoen
kontrako intolerantzia eta kidekoen kontra indarkeriara jotzea eragiten
duten Jainkoari buruzko
ikusmoldeak. Argi eta garbi utzi beharreko kontua da hau: inoiz ez
da onargarria Jainkoaren izenean gerla egitea. Ekintza kriminalen jatorrian
Jainkoari buruzko ikusmolde bat dagoenean, seinalea ikusmolde hura
ideologia bilakatu dela.
11. [Beste
oztopo bat: gizakiaren egiazko izateaz axola-eza] Baina bakearen
kontrako arriskua ez dator, gaur egun, gizakiari buruzko ikusmolde
hertsigarrien, hau da, ideologien arteko gatazkatik bakarrik. Hor dago,
orobat, gizakiaren egiazko
izateari buruzko axola-ezetik datorren arriskua ere. Hain segur,
jende askok ukatzen du, gure egunotan, giza izate espezifikoaren
existentzia; horrela, gizakiaren osagai esentzialez interpretazio
zoroenak ahalbidetzen dira. Beharrezkoa da honetan ere argitasuna:
pertsonaren ikusmolde «ahulak», edozein ikusmoduri, eszentrikoenari
ere, bide ematen dionak itxuraz bakarrik faboratzen du bakea. Izatez,
galarazi egiten du benetako elkarrizketa, eta gauzak agintekeriaz ezarri
ahal izateko eskusartzeei irekitzen dizkie ateak, pertsona bera
defentsarik gabe utziz eta, ondorioz, zapalketaren eta indarkeriaren
harrapakin erraz bihurtuz.
Giza eskubideak eta Nazioarteko
Erakundeak
12. [Aporia:
eskubideak absolutu, haien oinarriak erlatibo] Beharrezkoa da
giza eskubideen errespetua bake iraunkorra eta benetakoa nahi bada.
Baina eskubideak pertsonari buruzko ikusmolde ahulean oinarritzen badira,
nola eragotzi eskubideak ere ahultzea? Agerian dago horrela pertsonari
buruzko ikusmolde erlatibistak gabezia sakona duela,
eskubideak zuzentzat emateko eta defendatzeko orduan. Bistan dago aporia
kasu honetan: eskubideak absolututzat ematen dira, baina haien
oinarritik ematen dena erlatiboa da. Beraz, nola harritu eskubide batek
edo bestek ezartzen duen «betebehar ez-eroso» baten aurrean, norbait
hura ukatzera edo alde batera uztera ausartzen bada? Kreatzaileak
gizakiari eman dion izatearen oinarri objektiboetan sustraitzen bada
bakarrik baieztatu ahalko dira eskubide haiek, gezurtatuak izateko
beldurrik gabe. Bestalde, begi-bistakoa da, giza eskubideen parez pare
betebeharrak daudela. Alde honetatik, ongi zioen mahatma
Gandhik: «Eskubideen Ganges betebeharren Himalaiatik jaisten da».
Hondo-hondoko aurrekari hauek argituz bakarrik defenda daitezke egoki
gaur egun etengabekoa erasoa jasaten ari diren giza eskubideak. Argibide
hau egin ezean, subjektuak beren artean oso desberdinak direla pentsatuz
erabiliko da «giza eskubideak» delako terminoa: batzuentzat, duintasun
iraunkorrak eta beti eta nonahi guztientzat balio duten eskubideek
ezaugarritzen duten pertsona izango da gizakia; beste batzuentzat,
berriz, duintasun aldakorra eta beti negoziagarriak diren eskubideak
dituena izango da gizakia, bai edukiei dagokienez, bai aldiari eta
espazioari dagokienez.
13.
[Giza eskubideek aitorpenak] Nazioarteko Erakundeek giza
eskubideak defendatzeaz ari ohi dira; horrela ari da, partikularki,
Nazio Batuen Erakundea; honek, 1948ko Aitorpen Unibertsala kontuan
hartuz, gizakiaren eskubideak sustatzea du oinarrizko eginkizun. Aipatu
Aitorpen hori gizadi osoak bere
egindako konpromiso moraltzat hartu ohi da. Egia sakona adierazten
du horrek; batez ere, Aitorpen horretan deskribaturiko eskubideak ongi
oinarritutzat hartzen badira: ez onetsi dituen batzarraren erabakian,
baizik gizakiaren beraren izatean eta Jainkoak kreatua den pertsonaren
besterendu ezineko duintasunean oinarritutakotzat hartzen badira.
Ondorioz, garrantzizkoa da Nazioarteko Erakundeek begi bistan izan
dezaten gizakiaren eskubideen berezko oinarria. Horrek libratuko lituzke
beti, zoritxarrez, zelatan dagoen arrisku honetatik: aipatu eskubideak
interpretazio positibista hutsean hartzeko arriskutik. Honetan eroriz
gero, beren izatearen eta jardueraren justifikazio nagusia defendatzeko,
hau da, pertsonaren eta herrien oinarrizko eskubideak defendatzeko behar
den autoritatea galdu egingo lukete Nazioarteko Erakundeek.
Nazioarteko zuzenbide humanitarioa
eta Estatuen barneko zuzenbidea
14. [Nazioarteko
akordioak bete gerratean ere]Gizakiaren izate komunari loturiko
eta besterendu ezineko giza eskubideak badirela ustetik abiatuz, nazioarteko
zuzenbide humanitarioa gauzatu da, zeina betetzera konprometitu
baitira Estatuak, gerla garaian barne.
Tamalez,
eta iragan aldia alde batera utziz, zuzenbide hau ez da bete koherenteki
duela gutxiko zenbait gerla-kasutan. Horrela gertatu da, adibidez, duela
hilabete batzuk Libano Hegoaldean izan den gatazkan, zeinetan ez baita
kontuan hartu neurri handian biktima errugabeak babesteko eta laguntzeko
betebeharra, eta populazio zibila ez nahastekoa. Libanoko kasu
deitoragarriak eta beste gatazkek duten molde berriak, batez ere mehatxu
terroristak orain arte ez bezalako indarkeria-motaz jardun duenetik, eskakizun
hau egiten diote nazioarteko komunitateari: berrindartu dezala
nazioarteko zuzenbidea eta aplika dezala gaur egungo armazko egoera
guztietan, indarrean dagoen nazioarteko zuzenbideak aurreikusi ez
dituenak barne. Gainera, terrorismoaren izurriak gogoeta sakona egitea
eskatzen du segurtasun nazionalerako diren tresna modernoen erabileran
inplikaturik dauden muga etikoez. Hain zuzen, gero eta sarriago
deklaratu gabeak izaten dira gatazkak, nagusiki beren xedeak lortzeko
edozein baliabide erabiltzeko prest dauden talde terroristek sortuak
direnean. Azken urte hauetako gertaera lazgarrien aurrean, Estatuek
beren eginbeharrekotzat hartu behar dute arau argiagoak, bizi dugun
desorientazio dramatikoari eginkorki kontrajarriko zaizkionak ezartzea.
Gerla beti da porrota nazioarteko komunitatearentzat eta galera handia
gizadiarentzat. Halaz guztiz, hura abiatzen denean, gutxienik,
gizadiaren funtsezko printzipioak eta herritarren bizikidetasun oro
oinarritzen duten balioak gorde egin behar dira; haren kalteak ahalik
neurri handienean mugatuko dituzten eta herritarren eta gatazketako
biktima guztien sufrimendua arinduko duten portaera-arauak ezarri behar
dira. [7]
15. [Beste
kezka latz bat: arma nuklearrak ugaltzeko joera] Bada kezka
sorrarazten duen beste gai bat: duela gutxi zenbait Estatuk arma
nuklearrak izateko agertu duten gogoa. Honek, ondoren, hazi egin du,
balizko hondamendi atomikoaren aurrean, segurtasun-ezaren eta
beldurraren giro nahasia. Iragan aldiak dakarzkigu horrek gogora, «gerla
hotza» izeneko garaiko antsia ikaragarria dakarkigu gogora. Uste genuen,
garai haren ondoren, joan zela behin betiko arrisku atomikoa, gizadiak
har zezakeela azkenean arnasa lasai eta iraunkorki. Alde honetatik,
bizi-bizi jarraitzen du Vatikano II.a Kontzilio Ekumenikoaren erregu
honek: «Hiri osoak edo eremu handiak, hango biztanleak barne, inor
bereizi gabe suntsitzera jotzen duen gerla-ekintza oro Jainkoaren eta
gizakiaren beraren kontrako krimena da, irmo eta dudarik gabe gaitzetsi
behar dena». [8] Tamalez, pilatuz doaz gizadiaren begi aurrean hodei
mehatxugarriak. Gizon-emakume guztientzat bakezko geroa segurtatu nahi
bada, arma nuklearrak ez ugaltzeko
nazioarteko akordioak ez ezik, beharrezkoa da halakoak gutxitzeko eta,
are, erabat desegiteko konpromisoa gogo erabakitzailez hartzen
ahalegintzea. Ezin baztertu da ahalegin bakar bat ere, negoziazioaren
bidez xede hauek lortu ahal izateko. Giza familia osoaren zoria dago
jokoan!
Eliza, pertsonaren
transzendentziaren babes
16. [Kristauei
erregua bakearen alde] Azkenik, Jainkoaren Herriari egin nahi
diot dei premiatsua, kristau orok hartu behar du beretzat konpromiso hau:
bakearen aldeko langile nekaezina eta pertsonaren duintasunaren eta
besterendu ezineko haren eskubideen defendatzaile sutsu izatekoa.
Kristauak, munduan «pertsonaren transzendentziaren seinale eta babesle»
[9] den Elizako kide izatera deitu diolako Jainkoari eskerrak emanez,
nekatu gabe eskatu behar dio oinarrizko ondasuna den bakea, bakoitzaren
bizitzan hain garrantzizkoa dena. Orobat izango du atsegina bakearen
alde bihotz handiz ari izateaz, senideei, bereziki, gabezia eta
pobretasuna jasateaz gain, ondasun bikain honen faltan bizi direnei
laguntzen aritzeaz. Jesusek agertua dugu: «Maitasun
da Jainkoa» (1 Jn 4,8), esan nahiz, maitasuna dela pertsonaren
bokaziorik handiena. Kristogan aurki ditzakegu arrazoirik gorenenak giza
duintasunaren defendatzaile irmo eta bakearen eraikitzaile ausart
bihurtzeko.
17. [Benetako
humanismo betearen alde] Beraz, ez dadila sekula ere falta izan
fededun ororen ekarpenik benetako humanismo osoa sustatzearen alde, Populorum progressio eta Sollicitudo
rei socialis Gutun Entzikliken harira jokatuz, zeinen, hurrenez
hurren 40. eta 20. urtemuga ospatzeko prestatzen ari baikara. 2007aren
hasieran, --arrisku eta problema artean bada ere— urtea bihotza
esperantzaz beterik barruntatzen dugun honetan, Bakearen Erreginari, «gure
bakea» (Ef 2,14) den Jesu Kristoren Amari doakio, uste osoz, etengabeko
nire otoitza. Erakuts diezagula Mariak, bere Semeagan, bakerako bidea,
eta argi ditzala gure begiak pertsona ororen aurpegian bere Semearen
Aurpegia, bakearen bihotza, antzemateko.
Vatikanon, 2006ko abenduaren 8an
BENEDICTUS PP XVI
Oharrak
[1]
Ik. Catecismo
de la Iglesia Católica, 357.
[2]
Sermo 169, 11, 13: PL 38, 923.
[3]
3. zenb.
[4]
Homilía Ratisbonako Isling-eko zabaldegian (2006-09-12).
[5]
Ik. Fedearen Doktrinarako Kongr., Carta
a los obispos de la Iglesia católica sobre la colaboración del hombre
y de la mujer en la Iglesia y en el mundo (2004-04-31), 15-16.
[6]
38. zenb.
[7]
Honetaz, Catecismo
de la Iglesia Católica-k
irizpide zorrote eta zehatzak eman ditu: Ik. 2307-2317 zenb.
[8]
Konst. past. Gaudium
et spes, gaur egungo munduan Elizaz, 80.
[9]
Ibíd., 76. |
